Алқапта қазылмаған қант қызылшасы толып жатыр. Жалдамалы тасымалдаушылар әр келісіне 15 теңгеден сұрап отыр, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Қазылмаған қант қызылшалары алқапта қатып жатыр.
Жетісуда қант қызылшасының мәселесі ушығып тұр. Биыл бұрын соңды болмаған мәселелер қабат-қабатымен алдыдан шығып, шаруаларды әлекке салуда. Бүгін біз облыстық ауылшаруашылығы басқармасының қателігін саралайтын боламыз. 2 айдан бері тәтті түбір қабылдап жатқан қант зауыттары лық толды. Ал әлі егінін қазып алмаған шаруалар бар. Олар абыр-сабыр күйге түсіп, бізге қайта-қайта қоңырау шалып, түйткілді таразылауға жәрдемдесуімізді сұрап отыр. Күннен күнге күрделеніп бара жатқан ауылшаруашылығы саласына қатысты түйткіл аграрлы өңір үшін нағыз аламайдан болды. Жергілікті билік тығырыққа тірелгенін білсе де, шешімін табудың жолын қарастырар емес.
"Биыл қалағанынша тұқым ал да егініңді ек" деген еді жергілікті билік басындағылар. Шаруалар жаз бойы алқаптың басын күзетіп жүріп, күн-түн демей мол өнім алудың қамына кірісті. Ал енді қараңыз. Қыс келді, жер қатты, әлі зауыт алдындағы кезек таусылар емес. Біздің ауылдың жігіттері әлі қызылшасын қазып алған жоқ. Жер тас болып қатып қалған. Оны жырту үшін анау-мынау техниканың күші жетпейді. Тіпті қазып алып, алқаптың жиегіне үйіп қойған шикізатымыз шіріп жатыр. Түсіміз төртеу, өңіміз екеу болып отыр. Кезек деген он шақырымға дейін созылды. Зауытта орын жоқ, бірінің-үстіне бірі үйілген қызылша кагат алаңында техника кіретін жерге дейін шашылып жатыр. Зауыт басшылары енді қабылдамаймыз деген әңгіме де айтыпты. Кешке досымыздың үйіне барып, жуынып-шайынып келеміз. Мұнда адамдардың бір-біріне жаны ашитындай емес,- дейді Көксу ауданының шаруасы Естай Алтайұлы.
Шаруалардың сөзіне сүйенсек, облыстық ауылшаруашылығы басқармасына қарасты "Жетісу" ӘКК" ӨДИ" АҚ-тың биыл үлестірген тұқымының сорты элиталы болғанымен, оның пісіп-жетілу уақыты өте ұзақ. Топыраққа сіңіп, толық өсіп-өңгенше 150-160 күн кетеді екен. Бұл дегеніңіз көктемнен алысқан қожалықтар қанша тырысқанымен жиын-терімін күзде бір-ақ бастайды деген сөз. Ол ол ма, барлық шаруаның егіні бір уақытта піседі. Міне, содан зауыт алдына айқай-шу басталады. Бұл жердегі қателік осымен аяқталмайды. Мәселен, ескілділік шаруалар алдымен өнімін өткізуге оқталғанымен арасына Қаратал, Көксу ауданынан келген шаруалар кіріп кетеді. Егінін ерте қазып қойған ескелділіктер амалсыз кезегін күтеді. Ал күн өткен сайын өнімнің өңі кете бастайды. Шіриді, салмағын жоғалтады, босап кетеді. Кезек ретсіз болғандықтан тасымалдаушылар арасында ұрыс-керіс үдеп, тіпті төбелесуге дейін барады.
Қазір өңірде Франция, Германия және Даниядан келген жоғары өнімді қант қызылшасы тұқымы егіліп жатыр. Биыл шаруалардың дені жоғары сортты тұқым септі. Қант қызылшасының формасы үлкен, өте бітік шықты десек болады. Өкінішке қарай, бұл сортта ұзақ уақыт ұстауға арналмаған. Жылдам өңдеп іске жаратпаса, өңін жоғалтып, өнім сапасына әсер етеді. Мәселен, "Данюша", "Мустанг" секілді жоғары сортты тұқымдар жер талғамайды. Нәтижесі де жоғары, оның үстіне қант мөлшері басқа тұқымдарға қарағанда көбірек. Сол сияқты "Шкипер" деген сортты да көбі мақтап жатыр. Олар гектарына 500 центнерден жоғары береді. Қанттылығы 15-20 пайызды құрайды. Дегенмен толық жетілу уақыты жүз күннен асады. Ол да шаруаның күтіміне байланысты. Элиталы тұқымдар барлық шаруаға жетпеуі мүмкін, бірақ өнім сапасы мен салмағына тікелей әсер етеді, - дейді агроном Асаубай Талапбеков.
Қазір егіншілер келер жылы тәтті түбірмен айналысамыз ба, жоқ па деегн сауалдан гөрі өнімін аман-есен өткізіп алуды ойлап отыр. Себебі ауа райы әлі егін қазып алуға жарап тұр, қар жауған жоқ. Желтоқсанға дейін созылса жердің тоны тіптен қатып, бар шикізатты қазып ала алмай қалуы ғажап емес.